Ο Νίκος Μαγκαφάς ασχολείται με την HIV λοίμωξη από το 1998. Από το 2002 έως και σήμερα εργάζεται στην Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων του Νοσοκομείου «Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός».
Πιστεύεις ότι η επικείμενη ένταξη της PrEP στο Εθνικό Σύστημα Υγείας θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των διαγνώσεων άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων;
Ναι, σίγουρα θα οδηγήσει και αυτό μόνο θετικό μπορεί να είναι. Προσέξτε, τα περισσότερα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) είναι ασυμπτωματικά, έτσι αυτά θα είχαν μείνει αδιάγνωστα και, χωρίς την κατάλληλη θεραπεία, θα συνεχιζόταν ο κύκλος της μετάδοσης σε νέα άτομα. Και καθώς πολλά ΣΜΝ εύκολα θεραπεύονται, η χορήγηση υπηρεσιών για τη διάγνωση και τη θεραπεία τους είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τον έλεγχο τους.
Όσον αφορά στις νέες μολύνσεις, πιστεύω ότι θα υπάρξει κάποια μικρή αύξηση των νέων μολύνσεων από τη μη χρήση προφυλακτικού, η οποία όμως, όπως όλοι γνωρίζουμε, είχε έτσι κι αλλιώς ατονήσει τα τελευταία χρόνια για πολλούς και διάφορους λόγους. Μην ξεχνάμε, ΣΜΝ, όπως γονόρροια, σύφιλη, χλαμυδιακές λοιμώξεις, προϋπήρχαν του HIV και γνωρίζουμε ότι 1 στα 4 άτομα που ωφελούνται από την PrEP είχαν διαγνωστεί με τουλάχιστον ένα ΣΜΝ πριν την έναρξη της PrEP.
Με άλλα λόγια, η PrEP προσφέρει την ευκαιρία να διαγνωστούν και να θεραπευτούν άτομα που αλλιώς θα έμεναν αδιάγνωστα.
Ποια θεωρείς ότι είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα που ζουν με HIV στο Εθνικό Σύστημα Υγείας; Ποια είναι η κατάσταση στις Μονάδες Λοιμώξεων;
Το σημαντικότερο πρόβλημα για μένα είναι η υποστελέχωση των Μονάδων Λοιμώξεων. Δεν υπάρχει πια επαρκής αριθμός ιατρών, νοσηλευτών, γραμματέων, ψυχολόγων, ώστε να προσφέρουν τις υπηρεσίες τις οποίες είχαν συνηθίσει τα άτομα που παρακολουθούμε, υπηρεσίες που στην Μονάδα μας μια δεκαετία πριν θεωρούνταν state-of-the-art σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Σήμερα, οι μονάδες επιβιώνουν χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειες του εναπομείναντος προσωπικού που νοιάζεται και αγαπάει τα άτομα που παρακολουθεί.
Από την άλλη, το στίγμα καλά κρατεί όχι μόνο σε κοινωνικό επίπεδο αλλά και στις υπηρεσίες παρόχων υγείας, σε μικρότερο βαθμό βέβαια σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, γεγονός που σε ένα βαθμό δυσκολεύει τη διασύνδεση των ατόμων που παρακολουθούμε με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων.
Ποια είναι η εμπειρία σου με μετακινούμενους πληθυσμούς (πρόσφυγες, μετανάστες-στριες, αιτούντες-ούσες άσυλο); Ποια εντοπίζεις ως τα σημαντικότερα εμπόδια και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στην υγειονομική περίθαλψη;
Τα άτομα που καταφέρνουν να έρθουν για παρακολούθηση στη Μονάδα μας (κάτι καθόλου ευνόητο) κατά κύριο λόγο αντιμετωπίζουν προβλήματα επικοινωνίας και λόγω της γλώσσας (κάτι που, ελλείψει διερμηνέων, αποτελεί σημαντικότατο εμπόδιο στην επικοινωνία μας) και λόγω της πολιτισμικής τους ετερότητας με επιδράσεις στην κατανόηση των προβλημάτων της υγείας τους καθώς και στη λήψη της φαρμακευτικής τους αγωγής.
Από την άλλη, οι επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών, των προσφύγων, των αιτούντων άσυλο (στέγαση, διατροφή), η περιθωριοποίηση, η ανασφάλεια, αλλά και ο φόβος που αισθάνονται όταν έρχονται σε επαφή με κρατικές υπηρεσίες, τους απομακρύνει από την επιθυμητή παρακολούθηση τους στη μονάδα μας.
Πιστεύω ότι χρειάζεται μια γενναιόδωρη πολιτική προσέγγιση σε αυτούς τους συνανθρώπους μας
Έχοντας δουλέψει χρόνια σε αυτό το πεδίο, τι θα έλεγες σε ένα άτομο που μόλις διαγνώστηκε με HIV;
Να μην φοβάται! Θα ζήσει μια ζωή όπως την επιθυμεί και όπως την ονειρεύεται! Με την βοήθεια και την υποστήριξή μας.
Γιατί η HIV λοίμωξη είναι μια χρόνια νόσος, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση.
Γιατί, αφού επιτευχθεί μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο με τα φάρμακα που θα λαμβάνει, δε θα μεταδίδει τον ιό στους σεξουαλικούς του συντρόφους στο σεξ χωρίς προφυλακτικό.
Γιατί στο βαθμό που παίρνει τα φάρμακά του σύμφωνα με τις οδηγίες μας, δε θα πάθει AIDS και θα ζήσει τόσα χρόνια όσο και ένα άτομο χωρίς HIV λοίμωξη.
Γιατί μιλάμε για άτομα που ζουν με τον ιό (PLHIV) και όχι για αρρώστους, καταδικασμένους να ζουν με φόβο και ανασφάλεια για το μέλλον.
Επιχειρώντας να δώσουμε και απαντήσεις σε ερωτήματα που λαμβάνουμε συχνά, πόσο πιθανή είναι η μετάδοση HIV μέσω του fisting ή του fingering;
Ο κίνδυνος με τις συγκεκριμένες σεξουαλικές πρακτικές θεωρείται πολύ χαμηλός μεν, υπαρκτός δε και οφείλεται κυρίως στους μικροτραυματισμούς του βλεννογόνου του πρωκτού που μπορεί να προκληθεί με τα νύχια στο fingering ή πιο σοβαρών τραυματισμών στο fisting. Αυτοί οι τραυματισμοί διευκολύνουν την μόλυνση από τον ιό (αλλά και άλλων ΣΜΝ) αν ακολουθήσει διείσδυση χωρίς προφυλακτικό (και εφόσον φυσικά το άτομο που διεισδύει είναι μεταδοτικό).
Σχολαστική υγιεινή των χεριών (κομμένα νύχια, καθαρά χέρια), γάντια από latex ή ακόμα καλύτερα χειρουργικά γάντια, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προστασία των σεξουαλικών συντρόφων.
Υπάρχει πιθανότητα μετάδοσης HIV με κοινή χρήση sex toys;
Ναι. Sex toys, όπως dildo, vibrators και butt-plugs μπορούν να μεταδώσουν τον ιό εάν χρησιμοποιηθούν από διαφορετικά άτομα. Η μετάδοση γίνεται με την ανταλλαγή μολυσματικών σωματικών υγρών, όπως σπέρματος ή αίματος. Εφόσον δεν χρησιμοποιείται PrΕP ή TasP (Treatment as Prevention, δηλαδή μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο λόγω χρήσης αντιρετροϊκής αγωγής σε άτομο με HIV λοίμωξη), η τοποθέτηση προφυλακτικού πριν τη χρήση και η αλλαγή του πριν τη χρήση σε άλλο άτομο θα αποκλείσει τη μετάδοση του HIV, καθώς και άλλων ΣΜΝ μεταξύ των οποίων η σιγκέλλωση, μικρόβιο που βρίσκεται στα κόπρανα και μπορεί να προκαλέσει διάρροια με πυρετό.
Απαραίτητη η σχολαστική υγιεινή των sex toys σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή, ή αλλιώς με ζεστό σαπουνόνερο, απολυμαντικά μαντηλάκια ή ακόμα και με απλό απορρυπαντικό. Φυσικά βοηθάει πολύ η χρήση κατάλληλου λιπαντικού τζελ ώστε να αποφεύγονται οι μικροτραυματισμοί που όπως και στην περίπτωση του fingering/fisting μπορούν να διευκολύνουν την μόλυνση από τον ιό και καλό είναι να αποφεύγονται οικιακά αντικείμενα. Με άλλα λόγια, παίξτε έξυπνα!
Προστατεύει η PrEP έναντι της πιθανότητας μετάδοσης του ιού μέσω του αίματος ή αφορά μόνο στην μετάδοση μέσω σεξ;
Μειώνει τον κίνδυνο, εφόσον όμως η PrEP λαμβάνεται συστηματικά και σωστά σύμφωνα με τις οδηγίες. Για αυτό, συνιστάται σε χρήστες ενδοφλεβίων ουσιών σε κάποιες χώρες και υπό προϋποθέσεις.
Πες μας μια σύντομη συμβουλή για την πρόληψη και την προαγωγή της σεξουαλικής υγείας γενικότερα.
Πρώτα και κύρια, σεξουαλική διαπαιδαγώγηση από το σχολείο. Είναι σημαντική όχι μόνο η γνώση αλλά και η δυνατότητα συζήτησης γύρω από σεξουαλικά ζητήματα. Όσο το σεξ παραμένει ταμπού, δεν μαθαίνουμε για αυτό, δεν μιλάμε για αυτό, με ό,τι προεκτάσεις μπορεί να έχει κάτι τέτοιο είτε στη σωματική (ανεπαρκής πρόληψη και προστασία έναντι των ΣΜΝ ή και ανεπιθύμητων κυήσεων) είτε στην ψυχική μας υγεία (ενοχές, κατάθλιψη). Και πρόληψη! Δηλαδή εξετάσεις για την πρόληψη του HIV καθώς και των άλλων ΣΜΝ. Ώστε το σεξ να μπορεί να είναι αυτό που πρέπει να είναι: διασκέδαση και απόλαυση!