Σεξ

Πολύ υψηλός κίνδυνος εάν δεν ληφθεί προφύλαξη

Τα σεξουαλικά δραστήρια άτομα, που έχουν πολλαπλούς συντρόφους και δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικά, έχουν πολύ υψηλό κίνδυνο να προσβληθούν από τον ιό της ηπατίτιδας Β (HBV) , αλλά και αρκετά υψηλό κίνδυνο προσβολής και από άλλους σεξουαλικά μεταδιδόμενους ιούς όπως ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας HIV και σε ορισμένες περιπτώσεις ο HCV. Ο ιός HBV μπορεί να μεταδοθεί κατά τη διείσδυση στο πρωκτικό, κολπικό  ή στοματικό σεξ με ένα μολυσμένο άτομο, εάν δεν χρησιμοποιηθεί προφυλακτικό ή κάποιο άλλο μέτρο προστασίας. Το σπέρμα είναι επίσης εξαιρετικά μολυσματικό και αυξάνει ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο. Τα κολπικά υγρά είναι επίσης μολυσματικά, αλλά ακόμη και το σάλιο μπορεί να περιέχει ικανές ποσότητες ιού που μπορεί να οδηγήσουν σε μετάδοση κατά το στοματικό σεξ (συμπεριλαμβανομένων και των επαφών στόματος  – πρωκτού).

Από τη μητέρα στο παιδί

Υψηλός κίνδυνος εκτός εάν έχει θεραπευτεί

Σε όλες της έγκυες γυναίκες στο Δυτικό κόσμο, η εξέταση για ηπατίτιδα Β περιλαμβάνεται στον προγεννητικό έλεγχο και όσες έχουν προσβληθεί λαμβάνουν την κατάλληλη θεραπεία και το νεογνό υποβάλλεται σε εμβολιασμό με παθητικό και ενεργητικό εμβολιασμό (HBIG ανοσοσφαιρίνη και εμβόλιο κατά του HBV).

Η μετάδοση του ιού στο αγέννητο μωρό μπορεί να συμβεί ακόμη και στη μήτρα (πριν από τη γέννηση) διαμέσου του πλακούντα σε γυναίκες με υψηλούς δείκτες ενεργότητας του ιού. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις ο ιός μεταδίδεται στο μωρό κατά τον τοκετό, καθώς το νεογέννητο εκτίθεται σε μεγάλο βαθμό στο αίμα της μητέρας. Η μόλυνση κατά τη γέννηση ονομάζεται «περιγεννητική μετάδοση» και είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο ο ιός έχει εξαπλωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο.

Αν γνωρίζεις ήδη ότι έχεις ηπατίτιδα Β, ή ο γιατρός σου, σού έχει πει ότι έχεις ηπατίτιδα Β, είναι σημαντικό για το μωρό σου για να λάβεις μια ένεση αντισωμάτων  στον ιό (ανοσοσφαιρίνη) αλλά και αντι-ιική θεραπεία κάθε μήνα κατά το τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, ιδιαίτερα αν έχεις υψηλούς εργαστηριακούς δείκτες ενεργότητας του ιού στο αίμα σου,  καθώς αυτό βοηθά στην πρόληψη της μετάδοσης της λοίμωξης στην πλειονότητα των περιπτώσεων.

Παρά το γεγονός ότι μικρές ποσότητες του ιού έχουν βρεθεί στο μητρικό γάλα, δεν έχουν υπάρξει αναφορές για μετάδοση μέσω του θηλασμού. Τα νεογέννητα που έχουν εμβολιαστεί μπορούν να θηλάσουν με ασφάλεια. Η καλή φροντίδα των θηλών σου συμβάλλει στην αποφυγή πληγών και αιμορραγίας, και ο εμβολιασμός του νεογέννητού μωρού σου, θα αποτρέψει οποιοδήποτε περαιτέρω κίνδυνο.

Ενέσιμα ναρκωτικά (συμπεριλαμβανομένων των στεροειδών)

Πολύ υψηλός κίνδυνος αν χρησιμοποιείς την ίδια βελόνα, σύριγγα και άλλο τέτοιο εξοπλισμό.

Διατρέχεις υψηλό κίνδυνο μόλυνσης, αν κάνεις ένεση ναρκωτικών ή άλλων απαγορευμένων ουσιών και χρησιμοποιείς τα ίδια αντικείμενα χρήσης μαζί με άλλους – όπως βελόνες, σύριγγες, φίλτρα, κουτάλια, νερό ή ποτήρια. Όλα αυτά μπορεί να περιέχουν μια επαρκή ποσότητα αίματος ώστε να μεταδοθεί λοίμωξη. Αν έχεις διαγνωστεί με ηπατίτιδα Β, είναι σημαντικό να μην μοιράζεσαι τον ίδιο εξοπλισμό για τη χορήγηση οποιουδήποτε ναρκωτικού, καθώς υπάρχει υψηλός κίνδυνος να μεταδώσεις τον ιό σε άλλα άτομα.

Ταξίδι

Παράγοντας υψηλού κινδύνου εάν δεν υπάρξει εμβολιασμός

Ένα σημαντικό ποσοστό των περιπτώσεων μετάδοσης εκτιμάται ότι συμβαίνει σε ανθρώπους που ταξιδεύουν και εργάζονται σε χώρες όπου υπάρχει αυξημένος κίνδυνος μετάδοσης της ηπατίτιδας Β. Υψηλό ποσοστό αυτών των περιπτώσεων οφείλονται στη σεξουαλική δραστηριότητα χωρίς προφύλαξη.

Ο εμβολιασμός συνιστάται για όλους τους ταξιδιώτες σε χώρες όπου η ηπατίτιδα Β είναι συνηθισμένη, ακόμα και αν ταξιδεύεις σε μια χώρα όπου έχετε γεννηθεί εσύ ή οι γονείς σου. Το να έχεις γεννηθεί σε μια χώρα όπου η ηπατίτιδα Β είναι συνηθισμένη δεν σημαίνει ότι είσαι φυσικά προστατευμένος(-η) από τη μόλυνση και μάλιστα θα πρέπει έτσι κι αλλιώς να έχεις ελεγχθεί μήπως σου έχει ήδη μεταδοθεί η λοίμωξη .

Ειδικά οι άνθρωποι που σκοπεύουν να μείνουν σε μια περιοχή όπου η ηπατίτιδα Β είναι συνηθισμένη, ιδιαίτερα αν είναι πιθανό να χρειαστούν ιατρική περίθαλψη, θα πρέπει να εμβολιαστούν.

Εργασία και περιβάλλον

Μέτριος έως πολύ υψηλός κίνδυνος σε συγκεκριμένα επαγγέλματα

Ορισμένα επαγγέλματα μπορεί να θέσουν τους ανθρώπους σε κίνδυνο προσβολής από ηπατίτιδα (Β ή C), επειδή μπορεί να συνεπάγονται την επαφή με μολυσματικά σωματικά υγρά. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Εργαζομένους στην υγειονομική περίθαλψη
• Άλλους εργαζόμενους που μπορεί να έρθουν σε επαφή με σωματικά υγρά συμπεριλαμβανομένων των εργολάβων κηδειών, των εργαζομένων στον καθαρισμό λυμάτων, των κουρέων, των κομμωτών ή των σχεδιαστών τατουάζ, των βελονιστών και του προσωπικού στον τομέα της φυσικής κατάστασης
• Άνθρώπους που μπορεί να έχουν τραυματιστεί και να έρθουν σε επαφή με τους άλλους που έχουν τραυματιστεί, όπως όσους ασχολούνται με αθλήματα επαφής ή εργάζονται στην οικοδομική βιομηχανία
• Φροντιστές και άνθρωποι που ζουν ή εργάζονται σε καταλύματα για ανθρώπους με σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες
• Το προσωπικό της φυλακής και οι τρόφιμοι των φυλακών.

Οι άνθρωποι, οι οποίοι μπορεί να βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εξαιτίας της εργασίας τους ή του εργασιακού τους περιβάλλοντος θα πρέπει να εμβολιάζονται κατά της ηπατίτιδας Β.

Κοινή χρήση προσωπικών αντικειμένων

 Μέτριος κίνδυνος

Τα προσωπικά αντικείμενα όπως οδοντόβουρτσες, ξυραφάκια, ψαλίδια νυχιών, τσιμπιδάκια και κουρευτικές μηχανές μπορούν να έχουν ίχνη από μολυσμένο αίμα, το οποίο αρκεί για να μεταδώσει τη μόλυνση. Θα πρέπει να αποφεύγεις να μοιράζεσαι αυτά τα αντικείμενα.

 

Κοινωνική επαφή

Χαμηλός κίνδυνος

Η ηπατίτιδα Β δεν μεταδίδεται με την κοινωνική επαφή μέσω, για παράδειγμα, της χειραψίας, της αγκαλιάς, της ανταλλαγής πετσετών, ποτηριών, πιάτων ή μαγειρικών σκευών. Ωστόσο, αν έχεις μικροτραυματισμούς ή ανοιχτές πληγές θα πρέπει να έχεις ιδιαίτερη προσοχή σε τέτοιες επαφές, εφόσον έχεις ηπατίτιδα Β ή C. Οι ανοιχτές πληγές, αλλά ακόμη και οι αμυχές θα πρέπει να καλύπτονται επαρκώς και να μην αιμορραγούν και το καλύτερο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να χρησιμοποιήσεις όσο το δυνατό περισσότερα είδη μιας χρήσης σε κοινωνικές επαφές (πχ. χαρτοπετσέτες κλπ). Ακόμη περισσότερο επιβάλλεται αυτό, αν σε αυτή τη θέση βρίσκεται ένα μικρό παιδί που δεν μπορεί να έχει έλεγχο σε τέτοιες καταστάσεις. Αν έχεις ανοιχτές πληγές ή έντονη ουλίτιδα με αιμορραγία στο στόμα ή τα χείλη, καλό θα είναι να μη χρησιμοποιήσεις τα ίδια πιάτα, ποτήρια και μαχαιροπήρουνα. Άλλωστε σε αυτή την περίπτωση η κατάστασή σου μπορεί να γίνει αντιληπτή στους άλλους, κάτι που θα σε φέρει σε πολύ δυσάρεστη θέση, είτε πάσχεις από κάποια λοίμωξη είτε όχι…

Παρά το γεγονός ότι ο ιός HBV μπορεί να βρεθεί σε σωματικά υγρά, δεν έχει αποδειχτεί ότι μπορεί να μεταδοθεί μέσω του βήχα ή του φτερνίσματος.

Αιμοκάθαρση

Η αιμοκάθαρση είναι η βασική θεραπευτική μέθοδος για αυτούς που πάσχουν από νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Αυτή η θεραπεία αποτελεί έναν γνωστό τρόπο μετάδοσης της ηπατίτιδων Β και C. Αιμοκάθαρση είναι η διαδικασία καθαρισμού του αίματος μέσα από ένα μηχάνημα που προσομοιώνει την δουλειά των νεφρών όταν πλέον αυτοί δεν λειτουργούν. Το αίμα που πρέπει να καθαριστεί από τα απόβλητα του μεταβολισμού, περνάει μέσα από το μηχάνημα, καθαρίζεται και στην συνέχεια διοχετεύεται καθαρό πίσω στον ασθενή. Αν ένας αιμοκαθαιρόμενος ασθενής έχει λοίμωξη με HCV, HBV ή HIV τότε, χωρίς τα επιβεβλημένα αυστηρά μέτρα απολύμανσης και αποστείρωσης μετά από κάθε συνεδρία, είναι πολύ πιθανό να μεταδοθούν οι λοιμώξεις αυτές σε επόμενο ασθενή από το μηχάνημα της αιμοκάθαρσης (σύστημα νερού-διαλυτών, εσωτερικές σωληνώσεις, αισθητήρες, εξωτερικές επιφάνειες κλπ), τα βοηθητικά εργαλεία (ψαλίδια, λαβίδες αιμόστασης κλπ), το βοηθητικό εξοπλισμό (φιαλίδια φαρμάκων και διαλυτών, δίσκοι και καρότσια μεταφοράς φαρμάκων και εργαλείων, περιβάλλων χώρος και έπιπλα, κλιματισμός κλπ).

Έχουν δοθεί σαφείς και λεπτομερείς οδηγίες για τα μέτρα απολύμανσης και αποστείρωσης από το ΚΕΕΛΠΝΟ και αυτές περιλαμβάνουν εκτός των άλλων ειδικούς σταθμούς αιμοκάθαρσης για ασθενείς με τέτοιες λοιμώξεις («κίτρινες μονάδες») με ξεχωριστά μηχανήματα και εξοπλισμό, υλικά και εργαλεία μιας χρήσεως όπου είναι δυνατόν (πχ πίεστρα αιμόστασης μετά την αφαίρεση των βελονών), σχολαστική απολύμανση επαναχρησιμοποιούμενου εξοπλισμού και περιβάλλοντος χώρου (πιεσόμετρα, στηθοσκόπια, περιχειρίδες, λαβίδες, στατό ορών, δίσκοι μεταφοράς, καρέκλες, επιφάνειες μηχανημάτων κλπ) και αυστηρά ειδικούς καθαρούς χώρους  προετοιμασίας φαρμάκων, διαλυτών κλπ, εμβολιασμό όλου του προσωπικού των μονάδων τεχνητού νεφρού αλλά και των ασθενών για HBV και τακτικό έλεγχο για HCV λοίμωξη.

Βελονισμός, τατουάζ και τρύπημα σώματος

Πολύ χαμηλός κίνδυνος στους επαγγελματίες

Κατά την απόκτηση ενός τατουάζ, τρυπήματος στο σώμα ή ακόμα και κατά το βελονισμό μπορεί να υπάρξει κίνδυνος σε περίπτωση που δεν χρησιμοποιείται αποστειρωμένος εξοπλισμός. Ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσεις τον εαυτό σου είναι να εξασφαλίσεις ότι οι βελόνες που θα χρησιμοποιηθούν στο δέρμα σου προέρχονται κατευθείαν από μια αποστειρωμένη συσκευασία και θα τις έχεις εσύ στον εξοπλισμό σου (θα τις φέρνεις μαζί σου) κάθε φορά που θα κάνεις τατουάζ. Οι επαγγελματίες του χώρου είναι υποχρεωμένοι να φορούν γάντια και να τηρούν όλους τους κανόνες υγιεινής. Απαγορεύεται να χρησιμοποιούν τον ίδιο εξοπλισμό βελονών σε διαφορετικούς πελάτες.

 

Πηγή: Σύλλογος Ασθενών Ήπατος «Προμηθέας»